Trung Quốc có những đóng góp sâu rộng trong việc thúc đẩy bình đẳng giới toàn cầu

Phụ nữ là những người sáng tạo, thúc đẩy và kế thừa quan trọng của nền văn minh nhân loại. Ngày 13/10, khi phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đánh giá cao vai trò quan trọng của phụ nữ, đồng thời đề xuất cần phải khiến phụ nữ trên toàn thế giới tỏa sáng và hiện thực hóa ước mơ trong dòng chảy hiện đại hóa. Trung Quốc kiên trì đặt sự nghiệp phụ nữ vào thực tiễn rộng lớn trong quá trình hiện đại hóa kiểu Trung Quốc, đạt được những thành tựu và tạo ra những thay đổi mang tính lịch sử trong sự nghiệp này. Nhân dịp này, chúng tôi đã mời chuyên gia nghiên cứu về bình đẳng giới Việt Nam, PGS.TS Nguyễn Thị Nga - nguyên Phó Viện trưởng Viện Triết học Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, chủ biên cuốn “Triết học nữ quyền: Lý thuyết triết học về công bằng xã hội cho phụ nữ” - viết bài phân tích những đóng góp sâu rộng của Trung Quốc trong thúc đẩy bình đẳng giới toàn cầu. 

PGS.TS Nguyễn Thị Nga - nguyên Phó Viện trưởng Viện Triết học Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, chủ biên cuốn “Triết học nữ quyền: Lý thuyết triết học về công bằng xã hội cho phụ nữ”

Đứng từ vị trí của Việt Nam - quốc gia láng giềng với Trung Quốc, với tư cách là một học giả đã dành sự quan tâm lâu dài cho phát triển xã hội và bình đẳng giới, tôi luôn theo dõi với sự quan tâm đặc biệt con đường mà Trung Quốc đã đi qua trong sự nghiệp phát triển phụ nữ. Những thành tựu nổi bật mà phụ nữ Trung Quốc đạt được tại nơi làm việc và trong các lĩnh vực xã hội khác nhau không chỉ gây ấn tượng sâu sắc mà còn có ý nghĩa tham khảo quan trọng đối với sự nghiệp bình đẳng giới trong khu vực và toàn cầu. Đặc biệt, Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu được tổ chức gần đây tại Trung Quốc, ý nghĩa sâu rộng của nó đã vượt ra ngoài biên giới quốc gia, cung cấp một diễn đàn đối thoại quý giá và cơ hội hợp tác cho các quốc gia trên thế giới thúc đẩy tiến bộ của phụ nữ.

Nhìn lại quá trình phát triển của Trung Quốc, sự thăng tiến của vị thế phụ nữ gắn liền với sự tiến bộ chung của đất nước. Theo kết quả thực hiện “Đề cương Phát triển Phụ nữ Trung Quốc (2021-2030)”, chúng tôi thấy được một loạt các số liệu đáng khích lệ: phụ nữ Trung Quốc chiếm 43,3% trong tổng số lao động toàn quốc, và 41% trong các đơn vị phi tư nhân tại các khu vực thành thị. Đằng sau những con số này là hàng trăm triệu phụ nữ đang phát huy trí tuệ và tài năng của mình ở các vị trí khác nhau. Đáng chú ý hơn, phụ nữ Trung Quốc chiếm 37,7% số ghế trong hội đồng quản trị doanh nghiệp và 41,9% vai trò giám sát. Những số liệu này không chỉ phản ánh sự gia tăng mức độ tham gia nghề nghiệp của phụ nữ Trung Quốc mà còn cho thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của họ trong tầng lớp ra quyết định. Với tư cách là những người quan sát từ nước láng giềng, chúng tôi tin rằng sự chuyển đổi cấu trúc này không phải là ngẫu nhiên, mà là kết quả tất yếu của những nỗ lực lâu dài của Chính phủ Trung Quốc trong việc thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ.

Hệ thống thể chế mà Trung Quốc xây dựng để bảo vệ quyền và lợi ích của phụ nữ đặc biệt đáng được khen ngợi. 73,5% doanh nghiệp thực hiện “Quy định đặc biệt về bảo vệ lao động nữ”, số liệu này phản ánh nỗ lực thiết thực của Trung Quốc trong việc bình đẳng giới tại nơi làm việc. Hệ thống bảo hiểm y tế cơ bản bao phủ 650 triệu phụ nữ và hệ thống bảo hiểm hưu trí cơ bản bao phủ 520 triệu phụ nữ đã tạo ra mạng lưới an sinh xã hội lớn nhất thế giới. Luật pháp Trung Quốc nghiêm cấm phân biệt đối xử về giới trong tuyển dụng, bao gồm cả việc cấm hỏi về tình trạng hôn nhân và tình hình sinh con, tất cả đều thể hiện sự bảo vệ thực chất đối với quyền lao động bình đẳng của phụ nữ. Cơ chế bảo vệ quyền lợi của phụ nữ có hệ thống và thể chế hóa này cung cấp một mô hình có thể tham khảo cho các nước đang phát triển.

Tất nhiên, sự nghiệp phát triển phụ nữ của bất kỳ quốc gia nào cũng phải đối mặt với thách thức. Báo giới Trung Quốc công bố báo cáo năm 2024 cho thấy vẫn còn khoảng cách lương theo giới tính là 12,9% ở Trung Quốc, điều này cho thấy vẫn cần phải nỗ lực liên tục để đạt được bình đẳng giới hoàn toàn. Nhưng đáng ngưỡng mộ là xã hội Trung Quốc đang đối mặt với những vấn đề này với thái độ cởi mở và tích cực tìm kiếm giải pháp thông qua điều chỉnh chính sách và vận động xã hội. Đặc biệt, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Trung Quốc được khuyến khích coi việc hỗ trợ phát triển phụ nữ là “đầu tư” chứ không phải là “chi phí”, sự thay đổi quan niệm này có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo ra môi trường làm việc hòa nhập.

Việc tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu tại Trung Quốc năm nay có ý nghĩa không chỉ nằm ở chính hội nghị mà còn ở việc tạo động lực mới cho sự nghiệp bình đẳng giới toàn cầu. Trong bối cảnh phát triển toàn cầu đang phải đối mặt với nhiều thách thức, việc thiết lập một nền tảng đối thoại quốc tế cấp cao như vậy cho phép các quốc gia chia sẻ kinh nghiệm, phối hợp chính sách và củng cố sự đồng thuận. Bằng cách tổ chức các sự kiện quốc tế quan trọng như vậy, Trung Quốc không chỉ thể hiện thành tựu thực tiễn của mình trong lĩnh vực phát triển phụ nữ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thúc đẩy hợp tác Nam-Nam và đối thoại Bắc-Nam.

Từ góc nhìn của Việt Nam, kinh nghiệm phát triển phụ nữ của Trung Quốc có giá trị tham khảo đặc biệt. Là một quốc gia xã hội chủ nghĩa láng giềng, chúng tôi nhận thấy tầm nhìn chiến lược của Trung Quốc trong việc đưa sự nghiệp phụ nữ vào tổng thể phát triển quốc gia, cũng như con đường thực tiễn thúc đẩy bình đẳng giới thông qua các chính sách có hệ thống. Trung Quốc có thể đồng thời thúc đẩy sự tiến bộ về địa vị xã hội của phụ nữ trong khi vẫn duy trì sự phát triển kinh tế nhanh chóng, mô hình phát triển toàn diện này rất đáng để chúng tôi nghiên cứu sâu. Đặc biệt, cách tạo cơ hội mới cho phụ nữ trong các lĩnh vực như kinh tế số và đổi mới công nghệ cung cấp những gợi ý hữu ích cho Việt Nam trong việc thúc đẩy phụ nữ khởi nghiệp và đổi mới.

Ý nghĩa quan trọng của Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu còn thể hiện ở việc xây dựng một cơ chế đối thoại với sự tham gia của nhiều chủ thể đa dạng. Các cơ quan chính phủ, tổ chức doanh nghiệp, tổ chức dân sự và các tổ chức quốc tế giao lưu và học hỏi lẫn nhau trên nền tảng này, tạo thành sức mạnh tổng hợp thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ. Mô hình hợp tác quốc tế đa tầng nấc, đa chiều này phù hợp với xu hướng phát triển của quản trị toàn cầu đương đại. Với tư cách là nước chủ nhà, Trung Quốc đã đóng một vai trò xây dựng trong việc thúc đẩy đối thoại đa nguyên như vậy.

Điều đáng chú ý là trong quá trình thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ, Trung Quốc đã xử lý tốt mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại. Trong khi duy trì sự kế thừa văn hóa, Trung Quốc tích cực phá bỏ các rào cản truyền thống cản trở sự phát triển của phụ nữ; trong khi thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ thành thị, Trung Quốc chú trọng bảo vệ quyền và lợi ích của phụ nữ nông thôn và vùng sâu vùng xa; trong khi thúc đẩy sự tham gia kinh tế, Trung Quốc tăng cường sự phát triển toàn diện của phụ nữ trong các lĩnh vực chính trị, văn hóa và xã hội. Khái niệm phát triển toàn diện và phối hợp này có ý nghĩa khai sáng cho các quốc gia trong việc xây dựng chính sách phụ nữ của riêng họ.

Là một học giả Việt Nam, tôi cảm nhận sâu sắc tác động tích cực của sự phát triển phụ nữ Trung Quốc đối với khu vực. Sự tiến bộ của phụ nữ Trung Quốc tại nơi làm việc, đặc biệt là trong các vị trí quản lý doanh nghiệp và chuyên môn kỹ thuật, đã phá vỡ một số định kiến về sự phát triển nghề nghiệp của phụ nữ châu Á. Hiệu ứng làm gương này khuyến khích phụ nữ ở các nước láng giềng bao gồm cả Việt Nam theo đuổi mục tiêu nghề nghiệp cao hơn. Đồng thời, sự tham gia tích cực của Trung Quốc vào các vấn đề phụ nữ toàn cầu và lên tiếng cho phụ nữ ở các nước đang phát triển giúp thúc đẩy trật tự bình đẳng giới toàn cầu công bằng và hợp lý hơn.

Ý nghĩa quan trọng của Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu còn nằm ở việc tăng cường sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đến các vấn đề phát triển phụ nữ. Trong bối cảnh phục hồi kinh tế toàn cầu sau đại dịch trì trệ và sự trỗi dậy của các luồng tư tưởng bảo thủ ở một số khu vực, các hội nghị quốc tế quy mô lớn như vậy một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của bình đẳng giới và bảo vệ thành quả mà phong trào phụ nữ quốc tế đã đạt được trong nhiều năm. Trong quá trình này, Trung Quốc đã thể hiện trách nhiệm của một cường quốc và đã có những đóng góp tích cực trong việc củng cố sự đồng thuận về phát triển phụ nữ toàn cầu.

Nhìn về tương lai, chúng tôi tin rằng phụ nữ Trung Quốc sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng hơn trong sự phát triển của đất nước. Với sự phổ biến toàn cầu của khái niệm ESG (môi trường, xã hội và quản trị), thực tiễn của các doanh nghiệp Trung Quốc trong việc thúc đẩy bình đẳng giới sẽ không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển trong nước mà còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa ở cấp độ quốc tế. Đặc biệt, trong khuôn khổ Sáng kiến “Vành đai và Con đường”, kinh nghiệm của Trung Quốc trong lĩnh vực phát triển phụ nữ có thể mang lại lợi ích cho nhiều quốc gia thông qua các dự án hợp tác quốc tế.

Quá trình phát triển của phụ nữ Trung Quốc cho chúng ta thấy rằng bình đẳng giới không phải là một vấn đề xã hội cô lập, mà là một dự án hệ thống gắn liền với chiến lược phát triển quốc gia. Việc tổ chức thành công Hội nghị Thượng đỉnh Phụ nữ Toàn cầu một lần nữa chứng minh rằng hợp tác quốc tế là động lực quan trọng để đẩy nhanh tiến độ bình đẳng giới. Là một học giả Việt Nam, tôi mong đợi Việt Nam và Trung Quốc có thể tiến hành nhiều trao đổi và hợp tác hơn trong lĩnh vực phát triển phụ nữ, học hỏi lẫn nhau và cùng nhau tiến bộ, đóng góp sức mạnh để xây dựng môi trường phát triển khu vực bình đẳng và hòa nhập hơn. Điều này không chỉ phù hợp với lợi ích cơ bản của phụ nữ hai nước mà còn mang lại sức sống mới cho sự nghiệp bình đẳng giới của châu Á và toàn cầu.